Olga Tokarczuk wygrała Bookera!

Werdykt Man Booker International Prize ogłoszono na gali w Muzeum Wiktorii i Alberta. Dziękując za wyróżnienie, Olga Tokarczuk nie ukrywała dumy. Podkreśliła, że jest pierwszą w historią laureatką z Polski. – Nie wierzę w literatury narodowe. Uważam, że literatura to żywy byt, który po prostu pojawia się w jakimś języku, a potem przechodzi do kolejnego. Można więc powiedzieć, że literatura to kolejny cud – dodała. – Ten sukces otwiera jeszcze więcej możliwości i nie byłoby go bez doskonałego tłumaczenia" - tak na gorąco zdobycie Nagrody Bookera komentowała w rozmowie z IAR Olga Tokarczuk. 

Jurorzy podkreślali, że decyzja była trudna, ponieważ szóstka finalistów prezentowała tak wysoki poziom, że uzasadnione byłoby nagrodzenie każdej z nich. Dlaczego zatem wybrali książkę Olgi Tokarczuk? Ich zdaniem to wspaniale opowiedziana historia, której lektura stanowić może dla czytelnika serię zachwytów. Pochłaniająca, pełna wyobraźni, mądra i dowcipna. 

 W wymiarze finansowym Nagroda Bookera to 50 tysięcy funtów, czyli ponad 240 tysięcy złotych - do podziału między autorkę i tłuamaczkę. Na angielski powieść Olgi Tokarczuk przełożyła Jennifer Croft. 

Szefowa jury, Lisa Appignanesi mówiła wcześniej reporterowi IAR, że "Bieguni", czyli "Flights", jak zatytułowano książkę w angielskim przekładzie, to idealna metafora współczesności. – Żyjemy w świecie ciągłego połączenia i przemieszczania się. A z drugiej strony sprzeciwiamy się temu. Ludzie chcą mieć swoje miejsce, chcą zapuścić korzenie. Olga Tokarczuk skupia się raczej na ruchu i opuszczaniu, ale nawet podkreślanie jednego zawsze wydobywa też drugie. Olga Tokarczuk z wielką wyobraźnią, genialnie pokazuje teraźniejszość z jej nadziejami i bolączkami – mówiła Appignanesi. Jej zdaniem "Flights" idealnie uchwytują specyfikę naszych czasów. – Wszyscy jesteśmy w jakimś sensie migrantami, którzy gdzieś zmierzają, a coś innego pozostawiają. Ta książka przepełniona jest jednocześnie poczuciem straty, jak i pragnieniem ucieczki - mówi przewodnicząca jury, dodając, że sędziowie ujęci zostali przez epizodyczną, ulotną formę przybierającą postać niemal mini-esejów, spinanych przez motyw wierzeń tytułowych Biegunów - prawosławnych staroobrzędowców, ludzi wierzących, że by uniknąć zła zagnieżdżonego w świecie pozostawać trzeba w nieustannym ruchu.

Sama autorka podkreślała w Londynie, w rozmowie z reporterem IAR, że powieść ma już 12 lat, nominacja jest więc dla niej komplementem potwierdzającym, że "Bieguni" pozostają książką istotną. "Choć gdybym pisała ją dziś, byłaby mroczniejsza" - zastrzega Olga Tokarczuk. Dolnośląska pisarka jest bowiem przekonana, że "Bieguni" opisują świat odchodzący dziś w zapomnienie: otwarty i bezpieczny.

International MAN Booker Prize przyznawana jest od 2005 roku. Na poczatku - co dwa lata, teraz - każdego roku. Wsród laureatów są: Alice Munro i Philip Roth.

Międzynarodowa nagroda Bookera przyznawana jest autorom książek z całego świata, przełożonych na język angielski. Szefowa jury dodała w rozmowie z IAR, że Man Booker International Prize pełni od ponad dekady ważną funkcję, bo otwiera brytyjskich czytelników na literaturę ze świata. Przekonuje, że jest to również istotne w kontekście tego, co postrzega jako narastanie na świecie postaw nacjonalistycznych i zamkniętych, takich jak Brexit. – Pozwala ludziom przyjrzeć się innym sposobom myślenia, innym wyobrażeniom o świecie. Pozwala na ekscytację tym, co inne, na wyjście poza to, co dawno zostało już u nas wypróbowane i rozpoznane – mówiła Appignanesi. 

W gronie finalistów znaleźli się w tym roku:

Virginie Despentes (Francja), tłumacz na angielski: Frank Wynne, Vernon Subutex 1 (w Polsce powieść ukazała się w 2016 roku).

Antonio Muñoz Molina (Hiszpania), tłumacz na angielski: Camilo A. Ramirez, Jak przemijający cień (w Polsce powieść ukaże się 5 czerwca)

Han Kang (Korea Południowa), tłumaczka na angielski: Deborah Smith, "The White Book". Han Kang wygrała Man Booker Prize International w 2016 roku za wydaną także w Polsce powieść „Wegetarianka”.

László Krasznahorkai (Węgry), tłumacze na angielski: John Batki, Ottilie Mulzet & George Szirtes, "The World Goes On". Pisarz otrzymał już nagrodę w 2015.

Olga Tokarczuk (Polska), tłumaczka na angielski: Jennifer Croft, „Flights”, w Polsce wydana jako „Bieguni” w 2007 roku. 

Ahmed Saadawi (Irak), tłumacz na angielski: Jonathan Wright, "Frankenstein in Baghdad"