Sprzedawca prądu a dostawca – kogo możesz zmienić, a kto zostaje ten sam?

Dostawca energii – monopolista na rynku energii elektrycznej

Dostawca prądu (inaczej Operator Systemu Dystrybucyjnego lub po prostu dystrybutor) to podmiot odpowiedzialny za fizyczny transport energii do odbiorcy końcowego. Zarządza on siecią przesyłową na danym terenie: naprawia awarie, utrzymuje ją w dobrym stanie technicznym, rozbudowuje i przeprowadza prace modernizacyjne. W kilku słowach dostawca energii dba o to, aby dystrybucja prądu była ciągła i niezakłócona.

Co ważne, dostawca ma monopol. Oznacza to, że w rejonie, na którym działa, nie może funkcjonować żadna inna firma dystrybucyjna. Ma to bezpośredni wpływ na odbiorców, ponieważ ze względu na funkcjonujący monopol są oni na stałe przypisani do „swojego” operatora. Zmiana dostawcy energii nie jest więc możliwa nie tylko prawnie, ale przede wszystkim technicznie. Inny operator działa w innym regionie i aby się do niego przepisać, konieczna jest przeprowadzka w to miejsce.

Sprzedawca energii – jego zmiana może przynieść spore korzyści

Z kolei sprzedawca prądu to firma, z którą zawiera się umowę na sprzedaż energii elektrycznej i ustala warunki handlowe, takie jak cena za 1 kWh czy taryfa prądu. To właśnie on kupuje prąd na rynku hurtowym (np. na Giełdzie Energii) i odsprzedaje go finalnemu odbiorcy. Nie zajmuje się natomiast fizycznym transportem prądu ani utrzymaniem sieci energetycznej, ale korzysta z infrastruktury należącej do operatora.

W Polsce, od czasu liberalizacji rynku energii w 2007 roku, każdy odbiorca ma prawo do swobodnego wyboru sprzedawcy prądu. Możesz zmienić firmę, która sprzedaje Ci energię, bez konieczności zmiany dystrybutora. Choć zdarza się, że dostawca jest jednocześnie sprzedawcą, to najczęściej te dwa podmioty działają niezależnie od siebie. W Polsce koncesję na obrót energią elektryczną posiada ponad 400 podmiotów, podczas gdy dostawców jest zaledwie kilku i funkcjonują w odrębnych regionach.

Jak zmiana sprzedawcy wpłynie na Twoje rachunki za prąd?

Faktura za energię elektryczną, którą otrzymujesz jako odbiorca, jest sumą dwóch składowych.

Pierwsza część to opłata za energię czynną, czyli faktycznie zużyte jednostki prądu. Jej wysokość zależy od wybranej taryfy i warunków umowy ze sprzedawcą. Druga składowa obejmuje natomiast opłaty za przesył energii, np. opłatę sieciową, jakościową, OZE czy opłatę kogeneracyjną. Koszty te są regulowane ustawowo i przez URE, niezależnie od sprzedawcy czy Twojego zużycia prądu. Całość kosztów dystrybucyjnych może stanowić nawet 40% wysokości ostatecznego rachunku.

Przy wyborze nowej oferty na prąd należy więc pamiętać, że zmieniając sprzedawcę, możesz liczyć na niższe ceny jedynie energii czynnej. Opłaty dystrybucyjne pozostaną natomiast bez zmian. To wciąż może być korzystne rozwiązanie, szczególnie przy dużym zużyciu energii i ograniczonych możliwościach jego zmniejszenia. Zgodnie z raportem Urzędu Regulacji Energetyki z 2024 roku, liczba sprzedawców systematycznie rośnie, co świadczy o bardzo dużej konkurencji, a w efekcie o atrakcyjnych dla odbiorców stawkach.