Wrocław 1989 r. Mapa pamięci

Dziś ruszamy ze wspólnym projektem Radia Wrocław, władz miasta, Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta, Uniwersytetu Wrocławskiego, Ośrodka „Pamięć i Przyszłość“, NSZZ Solidarność, TVP Wrocław i „Gazety Wrocławskiej“.

W 25. rocznicę pierwszych wolnych wyborów upamiętnijmy tamten szczególny czas. Niech każdy wrocławianin ma głos. Razem zbudujmy naszą „Mapę Pamięci 1989r. we Wrocławiu". Chcemy stworzyć z Wami, słuchaczami Radia Wrocław „Mapę Pamięci” – plan miasta, na który naniesiemy ważne miejsca, osoby, wydarzenia związane z opozycyjną kartą miasta.

WEJDŹ NA PORTAL: wroclaw1989.pl

1989 r. to czas historycznego przełomu w dziejach Polski i Europy. To ciąg wydarzeń, które w konsekwencji doprowadziły do ostatecznej destrukcji systemu komunistycznego i odzyskania przez Polskę suwerenności. Towarzyszyły im różne symboliczne akty: „okrągły stół“, plakat Solidarności z kroczącym do wyborów czerwcowych Gary Cooperem, wystąpienie telewizyjne aktorki Joanny Szczepkowskiej, palce pierwszego niekomunistycznego premiera Tadeusza Mazowieckiego podniesione do góry w kształcie litery V, czy demontaż pomnika Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie.

Zmiany 1989 r. odczuli i przeżyli wszyscy mieszkańcy Europy Środkowo-Wschodniej. Wrocław nie był wyjątkiem. Od stycznia do grudnia przez miasto przeszły dziesiątki demonstracji, różne organizacje, polityczne i zawodowe, środowiskowe. Ta aktywność opozycji i kontestacja społeczna systemu nie była przypadkiem i nagłym zjawiskiem.

„Twierdza Wrocław”. „Twierdza Solidarność“. „Miasto niezłomne“. Tutaj od schyłku lat 70. działały nieprzerwanie liczne grupy opozycyjne, wydawano czasopisma i książki. Wrocławskimi twarzami tej „oddolnej rewolucji“ byli Władysław Frasyniuk, Piotr Bednarz czy Józef Pinior. Ważną rolę odegrał też założyciel „Solidarności Walczącej“, Kornel Morawiecki. We Wrocławiu zrodziła się też inicjatywa „Majora“, Waldemara Frydrycha, „Pomarańczowa alternatywa“, ośmieszająca system komunistyczny przez podkreślanie absurdów życia codziennego. Wydarzeń 1989 r. nie można sobie wyobrazić również Solidarności Polsko-Czechosłowackiej, Niezależnego Zrzeszenia Studentów, Wolności i Pokoju. Dokumentacją tych ważnych miesięcy w dziejach miasta zajmowała się Niezależna Agencja Fotograficzna Dementi, a na falach Polskiego Radia Wrocław w maju trwała pierwsza kampania wyborcza do Sejmu Kontraktowego.

Ale 1989 rok i działania opozycji w latach peerelu to także bohaterskie postawy i gesty wielu ludzi dziś nieznanych lub rzadko wspominanych. Dlatego chcemy stworzyć z Wami, słuchaczami Radia Wrocław „Mapę Pamięci” – plan miasta, na który naniesiemy ważne miejsca, osoby, wydarzenia związane z opozycyjną kartą miasta. Chcemy, by te miejsca wskazali sami wrocławianie - także słuchacze Radia Wrocław. By za pomocą strony internetowej, a potem być może tablic w przestrzeni publicznej upamiętnić tę „niepokorną twarz stolicy Dolnego Śląska".

Takie wydarzenia, jak „Karnawał, czyli śledzik na Świdnickiej“ (Pomarańczowa Alternatywa, luty), „Marsz Wielkanocny“ (Wolność i Pokój, marzec), „Pogrzeb Bieruta“ (Niezależne Zrzeszenie Studentów, kwiecień), Obóz Żywego Protestu (czerwiec) i wiele innych nie mogą odejść w zapomnienie!

Każdy z nas tamten rok zapamiętał inaczej. Chcemy zebrać te wspomnienia, a potem wspólnie ze słuchaczami, korzystając z możliwości głosowania internetowego, wybrać te wydarzenia, które powinny trafić na wrocławską Mapę Pamięci.

W czerwcu chcemy ją wydać w sposób tradycyjny, na papierze. Z takim planem będzie można wybrać się na wycieczkę z rodziną albo turystom pokazać „miasto niezłomne”. Wersja elektroniczna www.wroclaw1989.pl od wtorku 15.04 (w samo południe) - będzie stale uzupełniana. Na mapie chcemy zamieścić zarówno miejsca pamięci wskazane przez historyków i dawnych opozycjonistów, jak i zwykłych wrocławian, ale także zaznaczyć instytucje gromadzące wiedzę o tamtym czasie i popularyzujące ją w mieście. Uwidocznione zostaną miejsca i obiekty związane z opozycją, jak i właśnie obalaną władzą. Kto z najmłodszych wie, gdzie mieścił się KW PZPR?

Także na antenie Radia Wrocław, codziennie, aż do 4 czerwca będziemy pytać tych znanych i mniej znanych wrocławian o wspomnienia miejsc z 1989 roku. Gdzie byli co robili na co liczyli. Profesor Miodek opowie o spotkaniach wyborczych na... górce osiedla Różanka, Leszek Budrewicz o tubie wolności z której zabrzmiało gospel, a Jarosław Krauze o plakacie Jane Fondy...

Chcemy, by był to wspólny projekt, tak jak wspólna jest nasza historia. By się udał, musi dotrzeć do wielu – dlatego zależy nam, by w jego realizację zaangażować także Was słuchaczy Radia Wrocław i czytelników prw.pl. Jeśli chcesz opowiedzieć swoją historię, lub tylko ją spisać, by pojawiła się na prw.pl pisz śmiało na adres [email protected]. Być może uda się te „miejsca pamięci” umieścić nie tylko na papierowym planie miasta, ale też w przestrzeni publicznej, zaznaczając odpowiednimi tablicami na fasadach budynków?

Na początku czerwca, 25 lat od pierwszych wolnych wyborów, chcemy zorganizować wraz z Wami - wrocławianami - przejazd rowerami przez miasto śladami miejsc naniesionych na mapie. By w tej wycieczce po naszej wspólnej historii, od miejsca do miejsca, wzięli udział wszyscy wrocławianie – i ci urodzeni po 1989 roku i przed, dawni opozycjoniści, obecni notable. Tak jak jeden jest Wrocław i jedna jego historia, tak niech wszystkich połączy wolne wspólne świętowanie. Na stronie internetowej będziemy zamieszczać aktualne informacje oraz relacje świadków, udostępnimy też materiały ilustracyjne.

To co wspólnie tworzymy będzie unikalne. Żadne miasto w Polsce nie zorganizowało jeszcze takiego projektu, nie wydało też mapy miejsc pamięci związanych z wydarzeniami 1989 r. Na razie wejdź na www.wroclaw1989.pl i zobacz, co wspominają inni, jakie zdjęcia zamieściła Niezależna Agencja Fotograficzna „Dementi”, a nawet, co na temat tamtego czasu zachowało się w notatkach IPN.